Ταξίδι με την Υγρασία Χαμένης Ηλιαχτίδας (μέσα στον Χρόνο) ΥΧΗ365

Ξύπνησα από ένα παράξενο όνειρο. Από τα νερά μιας λίμνης αναδύθηκε η φιγούρα ενός γέρου με άσπρα μακριά μαλλιά και γενειάδα. Φορούσε έναν μακρύ πράσινο χιτώνα με κορδέλα που έπιανε από τις ακρες των μανικιών, ανέβαινε στο κολάρο του λαιμού κι από κει κατηφόριζε μέχρι το κάτω μέρος του ρούχου που σερνόταν ως τα πόδια. Κορμοστασιά περήφανη και συνάμα γερμένη, σα να είχε ξεφορτώσει μόλις από τους ώμους του το βάρος του Ουρανού που επί αιώνες βάσταζε σαν άλλος Άτλαντας....

Είχα διαπιστώσει πολλές φορές, ότι το κοιμισμένο υποσυνείδητο κάνει παιχνίδια που στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία ελπίδα επιβίωσης. Αλλά τι λέω; Αυτά είναι λόγια ανθρώπων που απορρίπτουν την ύπαρξη των "υπεραισθητικών" (πέραν των συμβατικών αισθήσεων δηλαδή) λειτουργιών του ανθρώπου κι έτσι, μέσα στο σύγχρονο στήσιμο της κοινωνίας μας, αυτές έχουν εξαφανιστεί, σα να μην υπήρξαν ποτέ.
Το Ένστικτο όμως, μίλησε - για άλλη μια φορά. Και το Ον πρέπει να το ακολουθήσει - για άλλη μια φορά. Γιατί σίγουρα κάτι καλό θα συμβεί - για άλλη μια φορά, όπως άλλωστε κάθε φορά που ακολουθεί κανείς το ένστικτο. Αγνοούνται τα αποθέματα τέτοιων δυνάμεων στην ανθρώπινη φύση, παρ' όλο που τόσο συχνά χρησιμοποιούνται. Γιατί δηλαδή οι ανθρώπινες αντιδράσεις, ακόμη και στα 220 χαω, σώζουν από το απευκταίο; Κανένα θηλαστικό πάνω στη Γη δεν "σχεδιάστηκε" να ταξιδεύει με τέτοιες ταχύτητες. Κι όμως...
Τίποτα προγραμματισμένο, όπως κάθε μου ταξίδι μέχρι τώρα. Ενθουσιώδεις σκέψεις της στιγμής, των οποίων η πραγματοποίηση δεν εξαρτάται από καιρό ή άλλου είδους συνθήκες, παρά μόνο από τη διάθεση. Κι επειδή αυτή πάντοτε υπάρχει, καμιά ευκαιρία δεν πάει χαμένη. Λίγα πράγματα στο σακκίδιο - μόνιμο συνοδό των τελευταίων ετών παρά τις αλλαγές μοτοσυκλέτας - στοιχειώδεις μηχανικοί έλεγχοι και τα χιλιόμετρα περίμεναν ανυπόμονα έξω από την Κηφισιά αυτή τη φορά.

"Εκτός των τειχών..."

Πώς μού 'ρθε πάλι αυτό;
Ο χρόνος: Μια ημέρα πριν την 54η επέτειο ενός ιστορικού ΟΧΙ. Ο τόπος: Η μικρή και η μεγάλη Πρέσπα. Ξεκίνησα μεσημέρι. Πρώτη διανυκτέρευση, Κοζάνη. Μια πόλη που φιλοξένησε για δύο χρόνια εφηβικά όνειρα κι έρωτες, που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Να όμως που ξαναξυπνούν στα βάθη της ψυχής και μια τεράστια συγκίνηση με πλημμυρίζει καθώς διασχίζω τη γέφυρα πάνω από την τεχνητή λίμνη του Αλιάκμονα. Ο όγκος των νερών από κάτω μου δεν αποτελεί παρά ένα μικρό μόνο μέρος της.
Έτσι την επόμενη μέρα δεν απέμενα παρά μόνο 130 χιλιόμετρα ως τον προορισμό. Άφησα πίσω τις αναμνήσεις αγαπημένων προσώπων που δεν κατάφερα να ξαναδώ, κρεμασμένες στους τεράστιους πυλώνες μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σαν άλλους ανεμοτσακισμένους χαρταετούς μιας Καθαρής Δευτέρας. Οδεύουμε πλέον προς Φλώρινα. Το απροστάτευτο πρόσωπο να απολαμβάνει χωρίς κανένα άλλο "φραγμό" την υπέροχη μέρα και τις εναλλαγές του τοπίου. Το περιβάλλον είναι ανοιξιάτικο και μόνον ο παγωμένος αέρας θυμίζει την πραγματική εποχή της εξόρμησης.
Όσο ανεβαίνουμε προς τα βόρεια, το χρώμα του πράσινου δίνει σιγά σιγά τη θέση του στις αποχρώσεις του κίτρινου και του καφέ, προσπαθώντας απεγνωσμένα να κρατηθεί μέσα τους. Τώρα οι στάσεις για φωτογράφηση έχουν γίνει συχνές. Η εκπληκτικά διάφανη ατμόσφαιρα και οι θεαματικοί σχηματισμοί των σύννεφων στον ουρανό συμβάλλουν φαίνεται τόσο πολύ στην ευφορία του Ανθρώπου, που έχει την εντύπωση ότι και η ίδια η Μοτοσυκλέτα χαίερεται τη διαδρομή. Οι πολλές κι εναλλασσόμενες στροφές πάνω στο Βέρνο φαίνονται τόσο άνετες μ' Αυτήν που θα 'λεγες ότι μόνο για τέτοιες συνθήκες δρόμου φτιάχηκε.
Μετά το Πισσοδέρι και το Ανταρτικό, μια αριστερή επιφύλασσε τη δικαίωση για κάθε ένα χιλιόμετρο που είχαν μοιραστεί το τελευταίο 24ωρο οι συνταξιδιώτες - ο διοπτροφόρος Άνθρωπος και η μονόφθαλμη Μοτοσυκλέτα. Η λίμνη της Μικρής Πρέσπας με το νησάκι του Αγ. Αχίλλειου πρόβαλλε σαν πίνακας με χωματικές συνθέσεις της περιόδου του Ντα Βίντσι, του Τισιανού και του Ντύρερ. Όσα είχαν ακούσει για τα τοπία αυτά αποδείχτηκαν "λίγα" σε σχέση με τα όσα αντίκρισε το πεντάφθαλμο δίδυμο.
Τα βουνά που φαίνονταν στο βάθος ήταν ελληνικά. Το τελευταίο προπύργιο της Ελλάδας μας στα βορειοδυτικά...

Πιο πολύ "Εκτός..."

Τα 48 τετραγωνικά χιλιόμετρα της Μικρής Πρέσπας έγιναν για λίγες στιγμές ολόκληρο το Δεσποτάτο της Ηπείρου, μαχών πεδίο μακρινών και μυθικών για μένα τοποθεσιών σαν το Δυρράχιο, την Αχρίδα, την Αυλώνα, το Κλειδί, τα Σέρβια. Η εποχή του Βασίλειου του Βουλγαροκτόνου και οι αγώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που πάντα με μάγευαν, έτσι όπως τα γνώρισα από την Πηνελόπη Δέλτα.
Δεν ξέρω αν μέρες ολόκληρες ακίνητος, θα ήταν αρκετές για να ονειροπολώ στη θέση αυτή. Πάντως οι στιγμές σίγουρα δεν ήταν. Και δεν θα έφταναν ούτε οι λίγες ώρες της μέρας εκείνης. Μ' αυτή την πικρία - πως δεν θα προλάβαινα να δω το πέρασμα της πρώτης Σταυροφορίας, αυτής που ξεκίνησε το 1096 από το "Βάριον και το Βρινδήσιον" της γειτονικής μας Ιταλίας, ή αυτής των Βενετών Σταυροφόρων αργότερα (το 1204), που κούρσεψαν για πρώτη φορά την Βασιλεύουσα - συνέχισα την οδήγηση παράλληλα με τις όχθες της λίμνης. Κίνηση στον μοναδικό δρόμο της περιοχής δεν υπήρχε - κι ευτυχώς διότι τα μάτια μου δεν θα τα είχα πάνω του, έτσι κι αλλιώς. Ίσως τότε να χρειαζόταν να επιστρατεύσω εκείνα τα αποθέματα των υπεραισθητικών λειτουργιών που ανέφερα στην αρχή.
Καθώς άφηνα πίσω μου τη Μικρολίμνη για να συναντήσω την μεγάλη αδελφή της οικογένειας των Πρεσπών, ένιωσα την υπογλυκαιμία μέσα μου να εντείνεται. Είχα μεταφερθεί πια - σαν από κάποια χρονομηχανή - στην εποχή της κρίσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τα άξια μέλη των δυναστειών των Αγγέλων και των Κομνηνών περνούσαν από μπροστά μου θυμίζοντάς μου ότι οι ενέργειές τους δεν αρκούσαν για να επανορθώσουν τις ζημιές που προκαλούσαν ανάξια άτομα και αυτοκράτορες της εποχής εκεινης. Περιοδικοί συνασπισμοί Νορμανδών και Βενετών, Σταυροφορίες και φιλοτουργική πολιτική ων γερμανικών φύλων του βορρά κατέληγαν σε απόσπαση εδαφών ή χρημάτων από τα ταμεία της Βασιλεύουσας για τη διατήρησή τους με κάθε μέσο ώς την τελική πτώση. "Εκτός των Τειχών..."
Τελευταίες φιγούρες αυτής της "παρέλασης" ο Φίλιππος του Τάραντα και ο βασιλιάς των Βουλγάρων Σαμουήλ. Η εικόνα του τελευταίου ήταν εκείνη που είχε σχηματιστεί στο όνειρο. Δεν πρόλαβα όμως να αναρωτηθώ αν βρισκόμουν σ' εκείνη τη χρονική στιγμή του ονείρου, γιατί η θέα του παρόντος με ξανάφερε στην πραγματικότητα. Είχα φτάσει στο χωριό Ψαράδες. Ένα μικρό καταπράσινο λιβαδάκι, που φιλοξενούσε αρκετές ελεύθερες αγελάδες, αποτελούσε την όχθη σε κείνο το τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας. Δεν ξέρω γιατί, αλλά η συνύπαρξή της με την υπόλοιπη εικόνα της λίμνης μου φάνηκε σε πρώτη εκτίμηση αταίριαστη. Το έδαφος ήταν βαλτώδες λόγω της γειτνίασης με το νερό. Πολλά - ετοιμόρροπα πια - σπίτια χτισμένα - ποιος ξέρει πότε - από πέτρα και ξύλινα δοκάρια, συμπλήρωναν αυτή την ακόμη παράξενη εικόνα που δέσποζε ενός τοπίου με εμφανή την "πολιτισμική" παρέμβαση των καιρών μας: ένα τσιμεντοκαλυμμένο τμήμα της "παραλίας" φορτωμένο με ταβερνάκια και αυτοκίνητα με εκδρομείς. Τα σκουπίδια και τα πλαστικά απομεινάρια στο λιβάδι, απαραίτητοι συνοδοί της φάλτσας α-συμφωνίας ανάμεσα στην παράδοση και τον "πολιτισμό" σε παρθένο τοπίο. Η θέα μιας μοναχικής ακόμη Tengai με ταξιδιώτες ένα ζευγάρι με καθησύχασε μόνο.
Εγκατέλειψα λιγάκι πικραμένος το χωριό με προορισμό το Βροντερό, για να αντικρύσω λίγο αργότερα το μεγαλείο μιας Φύσης ανεξάντλητης σε εκπλήξεις για το αστικό μάτι. Η θέα της αντανάκλασης του τοπίου και του ουρανού πάνω στα ακίνητα νερά της λίμνης χόρταιναν για μια ολόκληρη ζωή. Οποία ψευδαίσθηση όμως η προεξόφληση τέτοιων λογαριασμών , αφού όλοι ξέρουμε ότι τα αφηνιασμένα άλογα των μηχανών μας δεν θα πουν ποτέ ΟΧΙ, όταν η ακόρεστη διάθεσή μας για την αποκάλυψη της μακρινής και ανέγγιχτης ακόμη από τους πολλούς παρθενικότητας, τα ζέψει στα ηνία ενός τιμονιού. Τότε που θα έχουν την ευκαιρία για ατελείωτα χιλιόμετρα και μερικές χιλιάδες κυβικά καθαρού αέρα θα φρεσκάρουν τα ταλαιπωρημένα από την πόλη πνευμόνια τους.
Τα δικά μου πάντως μου το ψιθύρισαν ξεκάθαρα, όταν πολύ αργότερα καθόμασταν και απολαμβάναμε ακόμη, μη ξέροντας πότε να φύγουμε. Το σινιάλο για τη φυγή το έδωσε μια φυσική πηγή. Ο Ήλιος σαν εξαφανίστηκε πίσω από τα βουνά. Και τότε ήταν που ένιωσα την Υγρασία της Χαμένης Ηλιαχτίδας, για όλο τον χρόνο... 365 ημέρες. Τότε το άκουσα... Και από τα πενήντα δύο μαζί...

(δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ΜΟΤΟ, τ. 3, 1995)